Jarenlang werd ik gek gemaakt door mijn gedachten. Ik dacht ook dat ik wel een héél vol hoofd had in vergelijking met andere mensen. Op het moment dat ik ’s ochtends wakker werd, stond ik “aan”. Geen sprake van langzaam opstarten of zo. Nee, mijn hoofd stond direct in overdrive. Een ongelooflijke stortvloed aan gedachten kwam zomaar mijn brein binnen. Ik had er ook geen enkele controle over (dacht ik). Deze gedachten waren niet allemaal even leuk. Er zaten echt hele vervelende tussen die me direct ook een vervelend gevoel gaven. Of stress! En dat al direct in de ochtend. Dan moest mijn dag nog beginnen. Dat ik het overleefd heb, is een klein wonder 😉.
Dat het zo niet langer kon, daar ben ik wat hardhandig achter gekomen door depressieve periodes en later een flinke burn-out. In veel boeken over mindfulness, bewustzijn ontwikkeling etc. las ik dat je gedachten vaak gaan over het verleden (had ik maar…) of over de toekomst (oh, als het maar…). Daarmee bezorg je jezelf enorm veel stress en paniek en dat was precies wat ik deed! Altijd bezig in mijn hoofd om dat wat ik gezegd of gedaan had opnieuw te beleven of me enorm druk te maken over dat wat er misschien nog stond te gebeuren. Ik ging volledig op in mijn gedachten en was een hoofd op pootjes! Mijn lichaam was er alleen maar om mijn hoofd te vervoeren…. Enorm vermoeiend.
Let op: Het gaat hier niet over gericht nadenken over een project of een plan dat je aan het maken bent. Deze gedachten waar ik het hier over heb, zijn die duizenden gedachten die zomaar opkomen in je hoofd, daar even blijven en weer vertrekken.
Naarmate ik meer begon te lezen begon het me ook steeds meer te dagen. Ik las dat ik mijn eigen gedachten kan observeren. Dat concept was totaal nieuw voor mij. Ik weet nog goed dat ik in het bos liep en ineens een gedachte opmerkte! Er ontstond een soort helderheid in mijn hoofd die maar heel kort duurde, maar wel indruk maakte. Ik stond letterlijk even stil bij dit fenomeen. Nu ben ik ongeveer 15 jaar verder en heb heel wat stappen gezet op dit gebied maar dat ene moment vergeet ik nooit meer.
Wat heb je er nu aan om je gedachten te kunnen observeren, zal je misschien denken. Het probleem ligt er vaak in dat je jezelf gaat identificeren met je gedachten. Je gaat er vanuit dat ze waar zijn. Maar als je ze kunt waarnemen en je merkt op dat ze ook weer verdwijnen, dan kun je de conclusie trekken dat jij die gedachte niet bent. Jij verdwijnt namelijk niet. De gedachten wel. Je hoeft deze gedachten, die maar eventjes in je hoofd blijven hangen, niet te geloven. Als je een gedachte opmerkt, kun je namelijk jezelf de vraag stellen “is het waar wat ik nu denk?”
Je bent je gedachten niet, je hebt ze.
Een groot voordeel van je gedachten opmerken is de keuzemogelijkheid die je voor jezelf creëert. Je kunt er voor kiezen om een gedachte te geloven of niet. Als je merkt dat je continue nadenkt over dat wat je in een bepaalde situatie gezegd of gedaan hebt, dan kun je dat een halt toeroepen. Het lost namelijk niks op.
In mijn brein kwamen dezelfde gedachten regelmatig op over wat ik beter ander had kunnen doen (soms over situaties van wel 30 jaar geleden!) waarbij ik dan ook nog gedachten creëerde hoe stom ik toch wel was geweest dat ik dat nou gedaan had. Dat leverde natuurlijk helemaal niks op. Het enige dat ik daar van kreeg was stress en een zeer negatief zelfbeeld.
Als je je bewust wordt van zo’n gedachtenpatroon en je merkt op dat je weer in zo’n loop zit, kun je jezelf op een liefdevolle manier een halt toeroepen. Door bijvoorbeeld tegen jezelf te zeggen “het verleden ligt achter me. Ik kan er niets meer aan veranderen. Ik heb gedaan wat ik deed, met de kennis die ik toen had”. Daarmee kom je uit die cirkelredeneringen die nergens toe leiden.
Dit geldt hetzelfde voor gedachten/gepieker over de toekomst. Bijvoorbeeld als er een gesprek met mijn leidinggevende gepland stond voor volgende week, begon mijn brein al allerlei scenario’s te bedenken over hoe dat gesprek zou kunnen gaan verlopen. Nou is een gesprek voorbereiden zodat je beslagen ten ijs komt iets anders. Het voor de duizendste keer een gesprek in je hoofd afdraaien met alle (meestal negatieve) uitkomsten die je maar kunt bedenken is niet erg behulpzaam. Het enige wat dat deed is dat ik al een week van tevoren dikke stress had van een gesprek wat nog niet had plaatsgevonden.
De tegeltjes wijsheid “De mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest” bestaat natuurlijk niet voor niks.
Want we lijden wat af met z’n allen zolang we meegaan in gedachten die niet helpend zijn of sterker nog, meestal ronduit negatief. Als je je gedachten leert observeren en vaker met je aandacht in het huidige moment bent, dan zal je merken dat er in het hier en nu meestal heel weinig aan de hand is. Ik heb mezelf daar echt in moeten trainen. Dus, rustig even gaan zitten, bewust nagaan welke gedachten er zoal in je hoofd rondspoken en je dan afvragen “welk probleem heb ik nu, hier, op dit moment”. Adem dan een paar keer door en je zult merken dat je rustiger wordt. Kalmer. Een kwestie van oefenen. En daarmee kun je je gedachten (en je leven) gaan leiden in plaats van dat je lijdt onder je gedachten.
